Avustralya'da Atatürk Avustralya-Albany: Atatürk Heykeli Atatürk heykeli, Avustralya’nın Albany kentindedir. Türkiye Başbakanlık Ofisi, Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Albany Şehri ve Avustralya Hükümeti ile Turkish Australian Culture House.Inc. tarafından yaptırılmıştır. Turkish Australian Culture House.Inc. (Türk Avustralya Kültür Evi), kar amacı gütmeyen ve Batı Avustralya’daki Türk Toplumuna hizmet etmek için tamamen gönüllülük esasına göre çalışan bir kuruluştur. Bu kuruluş 1997’de, Batı Avustralya’nın Albany kentinde Mustafa Kemal Atatürk anıtı dikilmesi için bir proje başlattı. 1997’den 2002’ye kadar beş yıl süren projenin toplam maliyeti 140.000 dolardı. Heykelin yerinin belirlenmesi ve peyzajı Albany Şehri belediyesi tarafından yapıldı.[1] Albany belediyesinin, Atatürk heykeli için belirlediği yer “Atatürk Entrance / Atatürk Channel” (Atatürk Girişi / Atatürk Kanalı ) adlı koydur. Burası, Princess Royal Limanı’na giden King George Boğazı’ndadır ve büyük gemilerin de Prenses Kraliyet Limanı’na girebileceği kadar geniş ve derindir.[2] Aynı zamanda I. Dünya Savaşı’nda Gelibolu Harekâtına katılan Avustralya ve Yeni Zelanda Ordusu ANZAC birliklerinin hareket ettikleri yerdir. ANZAC, Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya İmparatorluğu’nun ordusunda savaşan, Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerden oluşan kolordunun (Australian and New Zealand Army Corps) baş harflerinden oluştan kısaltmadır. Türkiye 1985 yılında, I. Dünya Savaşı sırasında ANZAC birliklerinin 1915 yılında çıkarma yaptıkları Gelibolu’daki plajı “ANZAC Koyu” olarak adlandırmıştır. Avustralya da bunun karşılığında Albany’deki bu koya Atatürk adını vermiştir. Albany ve Gelibolu aynı zamanda kardeş kenttir. Albany Belediyesi, Türk Avustralya Kültür Evi’nin Atatürk heykeli için hazırladığı projeyi de onayladı ve projeye 72 bin dolar bütçe ayırdı. Türkiye Dışişleri Bakanlığı da projeye 50 bin Amerikan doları maddi katkıda bulundu. Bu gelişmeler üzerine Atatürk heykeli, Türkiye’de heykeltıraş Burhan Alkar’a yaptırıldı. 2002 yılında Avustralya’ya getirildi ve görkemli bir açılış töreni yapıldı. Törene Avustralya Türk Kültür Evi Başkanı Halit Eren, Albany Belediyesi Başkanı, Genel Vali, T.C. Canberra Büyükelçimiz Mehmet Tansu Okandan ve Melbourne Başkonsolosu Hasan Aşan katıldı.[3] Albany’deki Atatürk heykeli, yüksekçe bir küre üzerinde ve 4,5 metre yüksekliğindedir.[4] Heykelin altındaki kubbe kireç taşından, heykel bronzdan yapılmıştır. Kubbenin üzerinde, Atatürk’ün özlü sözü “PEACE AT HOME PEACE IN THE WORLD” (Yurtta Barış, Dünyada Barış) yazılıdır. Heykelde betimlenen Atatürk, Avrupai kıyafet sayılan bir takım elbise giymiştir. Sağ elinde ise Gelibolu’da yaşamlarını yitiren ANZAC askerlerinin annelerine seslenişi vardır.[5] Avustralyalı ve Yeni Zelandalılar “Çanakkale Kara Savaşları’nın Anma Törenleri” kapsamında, her yıl Gelibolu Yarımadası’ndaki Anzak Koyu’nda geleneksel “Şafak Ayini” gerçekleştirirler. Atatürk’ün Çanakkale savaşlarında Gelibolu’da yaşamını yitiren ANZAC askerlerinin annelerine seslenişi ilk defa 1934 yılında yapılan Şafak Ayini töreninde okunmuştur. Atatürk’ün Çanakkale savaşlarında Gelibolu’da yaşamını yitiren ANZAC askerlerinin annelerine seslenişine esas metin ise, heykelin sağ tarafındaki yazıtta İngilizce olarak yazılıdır ve Türkçesi şöyledir: “Bu ülkenin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada, dost bir vatanın toprağındasınız. Huzur ve dinginlik içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yan yana koyun koyunasınız. Uzak ülkelerden evlatlarını savaşa gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlatlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve rahat uyuyacaklardır. Onlar bu topraklarda canlarını verdikten sonra, artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.” İngilizcesi: “Those heroes who shed their blood and lost their lives! You are now lying in the soil of a friendly country. Therefore, rest in peace. There is no difference between the Johnnies and the Mehmets to use where they lie side by side here in this country of ours. You, the mothers who sent their sons from faraway countries, wipe away your tears; your sons are now lying in our bosom, and are in peace. After having lost their lives on this land, they have become our sons as well.” “Monument Australia” websitesinde, Atatürk’ün Albany’deki heykeli konusunda burada da kullanılan ve Chris Abbott tarafından sağlanmış 11 Temmuz 2022 tarihli fotoğraflar ile birlikte konum ve ayrıntı bilgileri de verilmiştir. Heykellin konumu: Batı Avustralya’da (WA), -35.035364 ve Long: 117.917171 koordinatlarındaki “Boardwalk from Albany to Middleton Beach, near Point King Lighthouse, Albany, 6330” adresidir. Tasarımcısı Howard & Associates, heykeltıraşı Burhan Alkar, yapılış tarihi 25 Nisan Çarşamba günüdür.[6] Aynı websitesinde Atatürk hakkında aşağıdaki bilgilendirme yazısı da mevcuttur. “Mustafa Kemal Atatürk The sculpture commemorates Mustafa Kemal Ataturk, commander in chief of Turkish forces in Gallipoli during World War One. Kemal Ataturk was commander of the 19th Division, the main reserve of the Turkish Fifth Army, at Gallipoli in 1915 which opposed the ANZAC landing in April. His superb grasp of strategy and ability to inspire his troops by his reckless bravery in action boosted Turkish morale and proved decisive in thwarting allied plans. The anti-Ottoman government bestowed the title of Ghazi (victorious) on Kemal as he had the vision to bring Turkey on par with twentieth–century western countries. Turkey became a republic in 1923 and Kemal became the first president. During his 15-year rule, many sweeping changes were introduced to the political, legal and socioeconomic fields. He was an immortal hero to his people and an extraordinary leader and peacemaker. Kemal said in 1933, “I look to the world with an open heart full of pure feelings and friendship”. In 1934, he accepted the title “Atatürk” (father of the Turks).” Türkçe Çevirisi (Google): “Mustafa Kemal Atatürk Heykel, Birinci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu’daki Türk kuvvetlerinin başkomutanı olan Mustafa Kemal Atatürk’ü anmaktadır. Kemal Atatürk, 1915’te Gelibolu’da Türk Beşinci Ordusu’nun ana yedeği olan 19. Tümen’in komutanıydı ve Nisan ayında ANZAC’ın karaya çıkmasına karşı çıktı. Strateji konusundaki mükemmel kavrayışı ve askerlerine eylemdeki pervasız cesaretiyle ilham verme yeteneği, Türk moralini yükseltti ve müttefik planlarını engellemede belirleyici oldu. Osmanlı karşıtı hükümet, Türkiye’yi yirminci yüzyıl batı ülkeleriyle aynı seviyeye getirme vizyonuna sahip olduğu için Kemal’e Gazi (muzaffer) unvanını verdi. Türkiye 1923’te cumhuriyet oldu ve Kemal ilk cumhurbaşkanı oldu. 15 yıllık iktidarı boyunca, siyasi, hukuki ve sosyoekonomik alanlarda birçok kapsamlı değişiklik yapıldı. Halkı için ölümsüz bir kahraman ve sıra dışı bir lider ve barış elçisiydi. Kemal 1933’te “Dünyaya saf duygular ve dostlukla dolu açık bir kalple bakıyorum” dedi. 1934’te “Atatürk” (Türklerin babası) unvanını kabul etti.” [1]Turkish Australian Culture House Inc. (Türk Avustralya Kültür Evi A.Ş.) “ About us (Hakkımızda) / Statue of Mustafa Kemal Ataturk, Albany Western Australia (Mustafa Kemal Atatürk Heykeli, Albany Batı Avustralya)“, erişim: 19.10.2024 [2]Wikipedia, “Ataturk Channel”, erişim: 19.10.2024 [3]mynet, “Avustralya’da Atatürk heykeli açıldı”, 06.11.2002, erişim: 19.10.2024 [4]bursa.com, “Atatürk’ün aziz hatırasının bulunduğu dünya şehirleri”,15.11.2022, erişim: 19.10.2024 [5]Public Art Around The World (Dünya Çapında Kamusal Sanat), “Mustafa Kemal Ataturk statue (Mustafa Kemal Atatürk heykeli)”, erişim: 19.10.2024 [6]Monument Australia, “Mustafa Kemal Atatürk”, erişim: 19.10.2024 Fotoğraflar: Chris Abbott, 11 Temmuz 2022 (Monument Australia, “Mustafa Kemal Atatürk”, erişim: 19.10.2024)