Almanya'da Atatürk Almanya-Berlin, Madame Tussauds Müzesi: Atatürk’ün Balmumundan Yapılmış Heykeli Tussauds Müzesi, merkezi Londra’da bulunan balmumu heykel müzesidir. Müzeyi, balmumundan heykel ustası Marie Tussaud (1761-1850) kurmuştur. İstanbul ve Berlin dâhil 24 kentte şubesi vardır. [1] Müzenin Londra’daki merkezindeki Atatürk’ün balmumundan yapılmış ilk heykeli Atatürk’e benzemiyordu. Prof. Yılmaz Büyükerşen’in 1966’da gördüğü biçimiyle “Çiçek bozuğu yüzlü, omuzları düşük bir frak giymiş, hiçbir Türkün beğenmediği, Atatürk’ten başka herkese benzetebilen bir heykel” idi. Birçok kişi ve Büyükerşen, hatta büyükelçiler bu durumu müzeye ileterek, heykelin değiştirilmesini talep ederler. Ancak müze yetkililerine kabul ettiremezler. Salt bu nedenle balmumu ve heykel yapımını öğrenerek, birçok heykel yapan Büyükerşen, Müzedeki heykelinin Atatürk’e benzemediğini ve değiştirilmesini de müzenin kabul etmediğini, Eskişehir’de komutan İbrahim Fırtına’ya anlatır. Sayın Fırtına da Harp Akademileri komutanı iken, Koç Grubu başkanı Mustafa Koç’a bu durumu ileterek, ‘Siz özel sektörsünüz, Londra Madame Tussauds’daki Atatürk heykelini siz değiştirirsiniz” der.[2] Bunun üzerine Koç grubu müze ile iletişime geçer. “Müze yönetimi iki koşulla kabul eder. Müzenin Baş heykeltıraşı, Profesör Büyükerşen’le birlikte çalışacak, Koç grubu tüm masrafları karşılayacak ve üstüne 70 bin pound ödeyecekti. İki karşı koşulla yanıt verilerek kabul edilir. Müzenin heykeltıraşı öncelikle Lord Kinross’un Atatürk biyografisini okuyacak, ardından Anıtkabir’i görecek, sonra heykele başlayacaktı. Çünkü Atatürk, sadece vücut ölçülerinden, fotoğraflarından ibaret değildi. Önce Atatürk’ün dehasını, ışıltısını, Türk milletinin Atatürk’e sevgisini, saygısını tanımak gerekiyordu. Heykel için, Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de vefatından hemen sonra alınan ve Anıtkabir’de korunan birebir yüz maskı kopyalandı. Vücut ölçülerini ve karizmasını ortaya koyan fotoğrafları Prof. Büyükerşen verdi. Atatürk’e dair tüm askeri organizasyonunu da Kurmay Albay İsmet Çınkı üstlendi.“[3] Türkiye’ye gelen ekibe verilen, pek çok görsel ve yazılı materyal sonucunda elde edilen verilerle[4] ve yaklaşık bir yıl süren çalışma sonucunda, Komutan İbrahim Fırtına’nın vesile olduğu, Profesör Yılmaz Büyükerşen’in danışmanlığını yaptığı projeye esas, Atatürk’ün yeni heykeli ortaya çıkar[5]. Tussauds başka heykeltıraşların çalışmalarını kabul etmiyordu. Bu nedenle Atatürk’ün yenilenen heykeli, müzenin Londra Stüdyoları’nda, 30’un üzerinde kendi heykeltıraşları olan sanatçı ve tasarımcı tarafından ve Madame Tussauds Londra’da bulunan Atatürk figürü esas alınarak yapıldı. Bu heykelde Atatürk, dünya çapında bir devlet adamı olarak öne çıktığı ve üçüncü kez cumhurbaşkanı seçildiği 1931 yılındaki haliyle tasvir edilmiştir.[6] Koç Grubunca yenilenen Atatürk’ün balmumu heykelinin açılışı, 10 Kasım 2005’te Madame Tussauds Müzesi’nde yapıldı. Koç Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç törende şu konuşmayı yapar: “Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün aslına uygun balmumu heykelinin açılışını, Atatürk’ün ölüm yıldönümü olan 10 Kasım tarihinde yapmak bizim için çok anlamlı. Zira fiziken aramızda olmasa da, 20. Yüzyılın liderleri arasında, peşinden kitleleri sürükleyebilecek karizmaya ve öngörüye sahip, idealleri halen yaşayan ve fikirleri ile ‘ölümsüz’ başka bir lider yok…” [7] Atatürk’ün Madame Tussauds Londra Müzesi’ndeki yenilen heykeli, belirli zamanlarda müzenin Madame Tussauds Berlin (2008-2010) ve Madame Tussauds İstanbul şubesi (2016) açılışlarında da sergilenmiş, sonra tekrar Londra’daki merkezine götürülmüştür. Ancak Almanya Türk toplumu, diplomatik temsilcilerimiz ve STK’larca heykelin Berlin’de sürekli sergilenmesi talep ediliyordu. Bu konuda özellikle, Yürüyen Köşk Derneği Başkanı ve Emekli Ataşe Metin Erdoğan başta olmak üzere, Türklerin 7 yıl süren yazışma ve çabaları sonucunda müze yetkilileri ikna edilerek heykel, Cumhuriyetimizin yüzün yılı olan 2023’te süresiz olarak Berlin’e getirildi. Açılış, 10 Kasım 2023’te yapıldı. Atatürk’ün balmumu heykelinin açılışını, Yürüyen Köşk Derneği Başkanı ve Emekli Ataşe Metin Erdoğan ile Türkiye’nin Berlin Başkonsolosu İlker Okan Şanlı birlikte yaptılar. Başkonsolos şöyle konuştu: “Heyecanlıyız, mutluyuz, gururluyuz. Atamızın heykelinin Berlin’de olması buradaki Türk toplumuna da yakışan bir şey. Zamanlaması da olağanüstü. Cumhuriyet’in 100. yılını kutluyoruz. Aynı zamanda Atamızın aramızdan ayrılışının 85. yılı olması nedeniyle de anlamlı. Heykelin burada olması Türk toplumuyla Alman toplumu arasındaki bağın güçlenmesine ve Atatürk’ün ideallerinin daha geniş kitlelere ulaştırılmasına yardımcı olacaktır.’ Berlin Madame Tussauds Müzesi Müdürü Nadja Troublefield de yeniden sergilenen Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu figürünün özel önemine işaret ederek ‘Mustafa Kemal Atatürk’ün sergimize dâhil edilmesi, Madame Tussauds Berlin için önemli bir adım. Bu eşsiz kişiliği koleksiyonumuza katmaktan gurur duyuyoruz. Sadece Türk toplumu için değil tüm ziyaretçiler için büyük önem taşıyacağına inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.”[8] Müzede Atatürk heykeli için ayrılan bölümde Atatürk’le ilgili görsellere de yer verilmiştir. Bunlar, kapağında Atatürk olan TIME dergisinin fotoğrafı; Atatürk’ün elinde tebeşirle önünde yer aldığı fotoğraftaki kara tahta (harf devrimi); Atatürk hakkında özet bilgilerin yazılı olduğu bir tablo; Atatürk’ün ölüm anını sembolize eden, 09.05’i gösteren saat ve Türkiye’nin tapusu Mustafa Kemal Atatürk görselleridir. [9] [1]VİKİPEDİ, “Madame Tussauds” [2]HABERTÜRK, haberturk.com, Yılmaz Büyükerşen, Balçiçek İlter’e konuştu “Her şey Atatürk’e benzemeyen o heykel yüzünden başladı” [3]Sözcü, sozcu.com.tr, Yılmaz Özdil “İki Mustafa…” [4]Hürriyet bigpara, hurriyet.com.tr, “Koç: Atatürk heykelini gerçeğe uydurduk” [5]GÖRSELLER: Sözcü, sozcu.com.tr, Uğur Dündar “Mustafa Koç’un Atatürk sevgisi…” (Mustafa Koç ve Atatürk); Google Haritalar, “Madame Tussauds Berlin Müzesi”, “Fotoğraf: Mike K. Eyl 2024”(Atatürk); Haberci Gazete, “Atatürk’ün balmumu heykeli, Berlin’de ziyarete açılıyor” (Atatürk’le İlgili Diğer Görseller) [6]Vatan, “İşte en gerçekçi Atatürk heykeli” [7] Koç, koc.com.tr, “Koç Holding’ten Ulu Önder’e Saygı” [8]AA, “Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün balmumu heykeli, Berlin’de ziyarete açılıyor” [9]Kalpak TV, “Atatürk Heykeli Dünyanın En Prestijli Müzesinde// 7 Yıllık Mücadele”