Archives

Almanya-Bad Kreuzncah Kent Arşivi, Demir Defter: Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) Adı ve 1917’deki İmzası

Bad Kreuznach, “Demir Defter”, Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) Adı ve İmzası[1]

Atatürk’ün adı ve 1917’deki imzası, Almanya’nın Bad Kreuznach kentindeki Demir Defter’de bulunuyor.

Aralık 1917’de Almanya’ya giden Veliaht Şehzadesi Vahdettin ile ona eşlik eden delegasyonda, orduyu temsilen Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) da yer almıştı. Heyet ilk iki gün, Almanya’nın Bad Kreuznach kentinde bulunan, o dönemki Alman genel karargâhı olan ve şu an Parkhotel Kurhaus olan binada konaklamışlardı. Atatürk’ün bu ziyareti anısına otelde, 23 Nisan 1997’de bir “Atatürk Salonu” açıldı.

Atatürk Salonu açılması fikrinin sahibi, 1973-1997 yılları arasında Türkiye’nin Mainz Başkonsolosu olarak görev yapan Gürsel Demirok idi.  Görsel Demirok, Atatürk Salonu’nun açılması sürecinde önce Bad Kreuznach Belediye Başkanı Ebbeke ve otelin Hırvat kökenli sahibi Gojko Loncar ile görüşür.

Kreuznach Belediye Başkanı Ebbeke ilk öneriyi dikkat çekici bulduğunu ifade ederek, Atatürk’ün söz konusu ziyaretiyle ilgili kendi kaynaklarında araştırmalarda bulunacağını söyler. Bir süre sonra tekrar görüştüklerinde Belediye Başkanı, araştırmaları sırasında, Mustafa Kemal Paşa dâhil Türk heyetinin 1917’de Bad Kreuznach ziyaretleri sırasında şehre gelen önemli şahsiyetlerin imzaladığı şehrin “Demir Defteri”ni de imzaladıklarını saptadığını belirtir.

Başkonsolos Gürsel Demirok, Belediye Başkanı Ebbeke ve Otel Sahibi Gojko Loncar yaptıkları görüşmeler sonunda Park otel Kurhaus’ta Atatürk Salonu açılmasını kararlaştırırlar. Kararlarını ve bu konuda yapılacak çalışmaları açıkladıkları bir basın toplantısı düzenlerler. Bu basın toplantısında, Belediye Başkanı 1917’deki ziyaret sırasında Mustafa Kemal (Atatürk) dâhil olmak üzere Türk heyet üyelerinin imzalarının bulunduğu, şehrin ”Demir Defteri”ni de basın mensuplarına gösterir. Yerel Alman basınında bu açıklamalar, “Türkiye Cumhuriyetinin Kurucusu 1917 yılında Şehrin Şeref Defterini İmzaladı” (Öffentlichcr Anzeiger), başlığıyla yer alır.[2]

Atatürk’ün Almanlar için önemini “Bugüne kadar Türkiye’nin Batıya açılmasıyla bağlantılı olan her şey bizim açımızdan Atatürk’ün adıyla bir biçimde bağlantılı. Sonra da bu konuda çalışmış başka politikacılar da olmasına karşın, Atatürk Türkiye’nin Batı’ya açılmasında sembol bir isim oldu” sözleriyle  ifade eden Alman tarihçi Dr. Michael Vesper, Bad Kreuznach kent arşivinde yer alan Demir Defter ve defterdeki isim ve imzalar konusunda da şu açıklamaları yapıyor:

”Bad Kreuznach kent halkı, İmparatorun tüm genelkurmayı ile birlikte merkez karargâhı 1917 Şubatı’nda Bad Kreuznach’a gelmiş olmasından ve I. Dünya Savaşı’nı buradan komuta etmesinden gurur duymuşlardı. Tüm bölgede generaller ve diğer ordu mensupları konaklıyordu. Bu bölge halkı için büyük bir olaydı. O dönemki şehir idaresi ziyaretçiler için bir ziyaretçi defteri hazırlamaya karar vermiş ve savaş esnasında tutulduğu için buna “Demir Defter” adını vermişlerdi. Savaş dışındaki defterlere ise “Altın Defter” adı veriliyor.

Defterin metal kapağında ittifak devletlerinin armaları vardır. Avusturya Macaristan İmparatorluğuna ait çift başlı kartal, Alman imparatorluğunun kartalı, Bulgar krallığının sembolü ve II. Abdulhamid’in tuğrası.

Demir Defter öncelikle bölgede konaklamış generalleri ve diğer ordu mensuplarını içeriyor. Ama ayrıca karargâha gelmiş ziyaretçilerin de kaydı tutulmuş.  Bu ziyaretçiler arasında Vahdettin ve Mustafa Kemal de yer alıyor. 19 Aralık 1917 tarihinde kendi el yazıları ile Demir Defter’e kayıtları yapılmış. Demir Defter’de Veliaht Vahdettin ve Mustafa Kemal Paşa’nın imzaları da yer alıyor. En altta ise Almanca yazılmış şekilde Osmanlı heyetindeki isimler görülüyor. Bu da onların o dönemde burada olduklarının tarihi bir kanıtı.

Bad Kreuznach Kent Arşivi, Demir Defter(Ön ve Arka Yüz)[4]

Kreuznach kent arşivinde o ziyarete ilişkin başka belgeler de bulunuyor. Ziyarete ilişkin bir haber 20 Aralık 1917 tarihli bir gazete kupüründe (Norddeutcshe Allgemeniene Zeitung, 20.12.2017) yer alıyor.[3]

[1] Medya Günlüğü, Gürsel Demirok “Almanya’daki Atatürk Salonu”, 23.04.2024, erişim: 12.10.2024

[2] , [3] DW Türkçe, YouTube, “Atatürk 100 yıl önce Almanya’daydı – DW Türkçe”, 26.10.20217, erişim: 13.10.2024

[4] regionalgeschichte.net, Autorin (Yazar): Franziska Blum-Gabelmann, Stadtarchiv Bad Kreuznach ” Das Eiserne Buch der Stadt Bad Kreuznach (Bad Kreuznach şehrinin Demir Kitabı)”, 06.01.2021, erişim: 13.10.2024